Biomimicry trong giày thể thao: 6 mẫu sneaker lấy cảm hứng từ sáng tạo của thiên nhiên

Thiết kế Tàu cao tốc Shinkansen lấy cảm hứng từ chim bói cá, Nhà hát Opera Sydney phần nào hình thành từ hình dáng vỏ sò, và Velcro® được phát triển nhờ sự quan sát quả gài dính của hạt burr. Một số mẫu thiết kế mang tính biểu tượng ngày nay được hình thành từ việc bắt chước cấu trúc hoặc hoạt động hiệu quả trong tự nhiên. Thiên nhiên chính là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà thiết kế và kiến trúc sư, và điều đó cũng mở rộng đến ngành giày dép. Sau đây, hãy cùng Authentic Shoes khám phá một số mẫu sneaker, cả hiện đại và truyền thống, được lấy cảm hứng từ sự sáng tạo của thiên nhiên.

1. NO/FAITH Studio x Puma Talon

Sau thành công trong việc hồi sinh dòng Puma Mostro – một mẫu thử nghiệm pha trộn giữa spike chạy bộ những năm 1960 và giày lướt sóng từ thập niên 1980 – Puma hợp tác cùng thương hiệu thời trang Đức NO/FAITH STUDIOS để đem trở lại mẫu Talon, vốn ra mắt năm 2004 với thiết kế thấp, cấu trúc một mảnh. Giày Talon được lấy cảm hứng từ móng đại bàng: như cách móng đại bàng siết chặt con mồi, đế xương (skeletal sole) ôm bọc phần dưới bàn chân với các gờ nổi trên thân giày, vừa bảo vệ người dùng vừa tạo lớp ổn định. Dây giày bất đối xứng, phần thân làm bằng denim rửa tối và lớp lót da do NO/FAITH STUDIOS chọn lựa.

2. Mr Bailey x Adidas Aruku Yagi

Nhà thiết kế Mr Bailey hợp tác với adidas là một ví dụ điển hình về cách kỹ thuật sinh học tự nhiên truyền cảm hứng cho công nghệ giày. Thay vì tập trung vào màu sắc hay họa tiết, ông thử nghiệm về cấu trúc và hình dạng. Trong các tạo phẩm trước đó có Superstar Ammonite lấy cảm hứng từ vỏ ốc chân khổng (mollusk shells), và adidas Ozlucent dựa trên ba giai đoạn vòng đời của sứa Aurelia Aurita (moon jellyfish). Mẫu mới nhất là Aruku Yagi – biến thể đặc biệt trên dòng adidas ARUKU (thuộc Adizero), hướng đến tính thích ứng, chuyển động tiến lên, và địa hình.

“Yagi” nghĩa là “dê núi” trong tiếng Nhật, và đôi giày lấy cấu tạo ngón móng chia của dê núi để thiết kế đế lẫn họa tiết bánh gai. Đế có các miếng tiếp xúc tách rời chăm chút cho lực bám đa hướng và ổn định. Gót và mũi được thiết kế lò xo nhấn, giúp người mang tự nghiêng về phía trước một cách tự nhiên. Các mảnh ghép bất đối xứng và spoiler gót khuôn tạo cảm giác chuyển động dù đứng yên.

3. Aliveform Stratum Fang

Aliveform là một trong những thương hiệu giày độc lập dẫn đầu phong trào in 3D. Dòng Stratum mới nhất lấy cảm hứng từ lớp đá trầm tích (stratum rocks), hình thành qua hàng triệu năm. Những lớp đá được tái hiện như các dải mảng màu và kết cấu khác nhau trên thân giày. Các rãnh sắc nét chạy ngang thân, kết hợp với họa tiết fractal xốp trên đế và cổ giày, chỉ có thể thực hiện qua in 3D. Các thiết kế khác từ Aliveform bao gồm Flaine (hòa trộn năng lượng cháy và tăng trưởng đặc hữu của dây leo), cùng ARMIS (tôn vinh các cấu trúc bảo vệ tự nhiên).

4. Vibram FiveFingers

Vibram FiveFingers là dòng giày tối giản mô phỏng hình dạng và chuyển động tự nhiên của bàn chân người, với các khe cho từng ngón chân để tăng tính linh hoạt và cảm nhận mặt đất. Thiết kế lấy cảm hứng từ chạy barefoot, giúp người dùng di chuyển tự nhiên hơn trong khi vẫn có lớp đế bảo vệ. Bằng cách tái tạo cấu trúc giải phẫu của bàn chân, Vibram FiveFingers cải thiện được cân bằng, cảm biết proprioception và sự hoạt động của cơ bắp – gần giống cách tiên tổ hoặc các loài linh trưởng di chuyển hiệu quả mà không cần giày hạn chế.

Mối liên hệ với biomimicry còn thể hiện ở công nghệ đế: một số phiên bản mô phỏng lực bám của chân tắc kè hoặc lực thích ứng của móng dê núi, tối ưu hiệu suất trên địa hình đa dạng. Các phiên bản thú vị, như hợp tác cùng Suicoke và Midorikawa, còn sơn móng chân với màu sắc khác nhau.

5. Onitsuka Tiger: Giày bóng rổ đế hình cúp hút (Suction Cup)

Năm 1950, ONITSUKA Co., Ltd. ra mắt một mẫu giày bóng rổ, liên tục được cải tiến để đáp ứng các yêu cầu đặc thù của môn thể thao này như sự linh hoạt, dừng đột ngột và chuyển hướng nhanh. Bước đột phá xuất hiện khi ông Onitsuka, trong bữa tối, được truyền cảm hứng từ lực hút như giác bám của món bạch tuộc ngâm giấm, đã thiết kế một đế giày có các rãnh lõm sâu hình cúp mô phỏng xúc tu của sinh vật này. Sáng tạo đó tăng cường đáng kể độ bám, mặc dù các nguyên mẫu ban đầu lại bám quá chặt, buộc phải điều chỉnh lại dựa trên phản hồi từ các vận động viên thử nghiệm.

Mẫu giày này được giới thiệu cùng với dòng MARUP (“Marathon Up”), đánh dấu bước ngoặt đưa Onitsuka trở thành người tiên phong trong ngành giày thể thao Nhật Bản. Thiết kế này cũng đặt nền móng cho các cải tiến sau này, như Marathon Tabi và mẫu Mexico 66 huyền thoại, từ đó củng cố di sản của thương hiệu trong lĩnh vực giày hiệu suất cao.

6. Nike’s Air Zoom Alphafly NEXT% Series

Dòng giày marathon cao cấp Air Zoom Alphafly NEXT% của Nike được lấy cảm hứng từ cơ sinh học của một số loài động vật chạy nhanh nhất trên đất liền, đặc biệt là báo gêpa (cheetah). Báo gêpa sử dụng các gân đàn hồi ở chân và cột sống để tích trữ và giải phóng năng lượng mỗi bước chạy — một nguyên lý được tái hiện trong Alphafly NEXT% thông qua tấm carbon fiber hoạt động như một “gân nhân tạo”, giúp lưu trữ và hoàn trả năng lượng hiệu quả theo từng sải chân. Các túi khí Zoom Air dưới đế giày đóng vai trò như các lò xo nhân tạo, hỗ trợ lực đẩy và độ bật.

Bàn chân của báo, vừa đệm vừa đàn hồi, hấp thụ lực va chạm mà vẫn duy trì tốc độ – Alphafly mô phỏng điều này nhờ vào đệm ZoomX độc quyền kết hợp với các đơn vị Zoom Air, mang lại cảm giác tiếp đất êm ái và đẩy mũi bùng nổ. Phần thân trên tối giản giúp giảm trọng lượng và lực cản, trong khi thiết kế đế cong kiểu rocker giúp người chạy lăn về phía trước dễ dàng – bắt chước gần như trọn vẹn chuyển động uyển chuyển của báo gêpa.

Xem thêm:

Nike Air Max Plus VII tái xuất 2025 với ba phối màu mới

Hiệu suất đỉnh cao của Nike Streakfly 2 có thể bạn chưa biết