John Mott – Người tiên phong đưa đèn LED lên giày sneakers

Khi nhắc đến lịch sử giày thể thao, người ta thường nhớ tới những cái tên như Phil Knight của Nike, Adi Dassler của adidas, hay anh em nhà Foster của Reebok. Nhưng có một người đàn ông Anh với phát minh cực kỳ đặc biệt lại không hề được thế giới tôn vinh đúng mức – John Mott, người đã phát minh ra đôi giày có đèn tự phát sáng đầu tiên trên thế giới từ năm 1994, thậm chí không cần pin. Hãy cùng Authentic Shoes khám phá hành trình của John Mott, người đã thắp sáng tuổi thơ của hàng triệu đứa trẻ, tạo dấu ấn sâu đậm trong văn hóa sneaker, nhưng lại bị lãng quên suốt ba thập kỷ.

Một phát minh vượt thời đại: Giày có đèn không cần pin

Năm 1994, John Mott – một nhà phát minh độc lập người Anh – đã tạo ra một nguyên mẫu giày tích hợp công nghệ piezoelectric film (màng áp điện), có thể tự phát sáng khi người mang bước đi, hoàn toàn không cần pin, không cần sạc hay thay thế năng lượng. Thay vì chỉ là món đồ chơi trẻ con, thiết kế này là một ứng dụng công nghệ thực thụ, nơi mỗi cú giậm chân sẽ tạo ra điện và kích hoạt đèn LED nhỏ phát sáng. Nguyên mẫu ban đầu được ông chế tạo bằng cách gắn hệ thống màng film vào một đôi giày ASICS. Chỉ cần gõ gót vào tay, đèn sẽ nhấp nháy—và điều kỳ diệu là, đến nay sau hơn 30 năm, những đôi nguyên mẫu ấy vẫn hoạt động bình thường.

Chi phí tạo ra nguyên mẫu đó là khoảng 13.500 bảng Anh (tương đương gần 33.000 bảng hiện tại), một khoản đầu tư khổng lồ với một cá nhân độc lập. Nhưng John Mott đã làm được, và thậm chí còn đưa sáng chế này lên sóng chương trình “Tomorrow’s World” của BBC – khiến khán giả thời bấy giờ sửng sốt.

Sáng tạo được chứng minh nhưng bị khước từ

Sau khi phát minh được công nhận, Mott nghĩ rằng con đường phía trước sẽ rộng mở. Nhưng trái lại, ông lần lượt bị từ chối bởi hàng loạt hãng giày nổi tiếng: Reebok, adidas, Clarks – tất cả đều nói “không”. Với niềm tin mãnh liệt vào giá trị công nghệ mình tạo ra, Mott tiếp tục tìm hướng đi khác. Cuối cùng, ông cấp phép sáng chế này cho ASICS, thương hiệu đã ứng dụng nó vào hai mẫu giày nổi tiếng thời bấy giờ là GEL NITE-LYTE (1993) và GEL TWYLYTE (1994).

Tuy nhiên, dù giày có đèn trở thành tính năng phổ biến nhất nhì thế giới sneaker trẻ em, tên tuổi của John Mott vẫn không được biết đến rộng rãi. Không một hộp giày nào in tên ông. Không có chiến dịch quảng cáo nào nhắc đến người sáng lập. Chỉ có vài tài liệu như bằng sáng chế, hình ảnh nguyên mẫu và tư liệu truyền hình là bằng chứng cho công lao lớn lao của ông.

Di sản còn mãi và cơ hội sở hữu một phần lịch sử

John Mott hiện vẫn giữ các đôi ASICS nguyên bản tích hợp đèn LED – và chúng vẫn hoạt động y như ngày đầu tiên. Trong năm 2025, ông dự định mang những mẫu giày này ra đấu giá qua nhà đấu giá Andrew Smith & Son tại lô số 15A và 15B, vào ngày 5 tháng 9 sắp tới. Đây là cơ hội hiếm hoi để những nhà sưu tầm sneaker sở hữu một biểu tượng lịch sử thực sự – không phải đôi giày giới hạn với số lượng 1000, mà là đôi giày đầu tiên trên thế giới có khả năng phát sáng hoàn toàn bằng chuyển động cơ thể.

Không dừng lại ở đó, Mott còn tiết lộ rằng ông đang phát triển một phát minh mới, được cho là có ảnh hưởng còn lớn hơn cả giày có đèn. Tuy chưa công bố chi tiết, nhưng ông hứa hẹn sẽ mang đến điều bất ngờ trong thời gian tới.

Sự lãng quên và bài học từ thế giới sneaker

Câu chuyện của John Mott là minh chứng rằng, trong thế giới công nghiệp, sáng tạo không đồng nghĩa với thành công thương mại. Có những người âm thầm cống hiến, đưa ra những ý tưởng vượt trước thời đại, nhưng bị lãng quên vì thiếu hệ thống hỗ trợ, quan hệ, hay truyền thông.

Nếu thế giới sneaker từng tung hô Nike Air như một cuộc cách mạng, thì những đôi giày phát sáng của Mott cũng xứng đáng được vinh danh tương tự. Chính ông đã mang ánh sáng đến từng bước chân của trẻ em khắp nơi trên thế giới — không chỉ là tính năng vui nhộn, mà còn là yếu tố an toàn, nhìn thấy được trong đêm tối. Với thị trường sneaker hiện nay ngày càng đề cao yếu tố công nghệ (như đệm tự điều chỉnh, vật liệu tự phục hồi…), những phát minh như của Mott là nền móng cho toàn bộ ngành công nghiệp.

Xem thêm:

Đánh Giá Hiệu Năng Giày Babolat SFX 3

Mizuno Wave Enforce Court : Đôi giày bền bỉ và ổn định dành cho tennis