Lịch sử hình thành Nike – Câu chuyện của ông hoàng ngành sneaker thế giới

Lịch sử hình thành Nike bắt đầu từ câu chuyện của Blue Ribbon Sports vào năm 1964. Trong khoảng thời gian đó, Phil Knight vừa tốt nghiệp Đại học Oregon, và hoàn thành một khóa học tại Stanford với tấm bằng MBA của mình, những sự kiện này đã để lại cho anh những trải nghiệm cũng như nền tảng quan trọng góp phần định hướng hướng đi trong tương lai của anh.

Đầu tiên chính là trải nghiệm không bao giờ quên tại Đại học Oregon, Knight được chọn vào đội điền kinh của trường, nơi anh có cơ hội tiếp xúc với huấn luyện viên Bill Bowerman. Không chỉ trên phương diện huấn luyện Bowerman thể hiện niềm đam mê say đắm với mong muốn tối ưu hóa giày chạy, liên tục mày mò với các mô hình khác nhau sau khi học hỏi từ một người sửa chữa giày địa phương.

Theo Nike, Knight là sinh viên đầu tiên được thử một trong những đôi giày đầu tiên của Bowerman. Thấy rằng Knight không phải là một runner quá quan trọng  trong team; do đó, anh được lựa chọn để thử nghiệm, Bowerman đề nghị lấy giày của Knight để hiện thực những ý tưởng của ông. Knight đã chấp nhận lời đề nghị này và phiên bản sửa chữa của đôi giày đó đã thành công ngoài dự kiến.

Theo đó, đôi giày đã giúp cho người đồng đội của Knight là Otis Davis giành huy chương vàng ở cự ly 400m Thế vận hội Olympics 1960 (nơi anh đã phá kỷ lục thế giới và là người đầu tiên vượt qua con số 45s với thành tích 44.9s). Sau đó, chính anh cũng thừa nhận thành công bởi sự trợ lực không thể bỏ qua nhờ sự hỗ trợ từ thiết kế này.

Sau những trải nghiệm tại Đại học Oregon, Knight tiếp tục chương trình MBA thuộc Stanford, nơi anh đã viết một bài báo giả định việc sản xuất giày chạy bộ  được chuyển từ trung tâm hiện tại ở Đức sang Nhật Bản, nơi có chi phí nhân công rẻ hơn. Và thực tế anh đã có cơ hội thử nghiệm lý thuyết này thông qua chuyến đi đến Nhật ngay sau khi tốt nghiệp năm 1962. Cùng thời điểm này, anh đã ký thỏa thuận với một nhóm doanh nhân Nhật Bản để nhập khẩu thương hiệu giày nổi tiếng Tiger của họ về Mỹ.

Huấn luyện viên Bowerman, người từ lâu đã tin rằng giày Đức, dù là tốt nhất trên thị trường, không có gì quá đặc biệt để có thể nhân rộng hoặc thậm chí cải tiến, đã hỗ trợ liên doanh non trẻ của cậu học trò cũ. Ông tham gia vào một thỏa thuận kinh doanh 50-50 để cùng xây dựng công ty mới của họ, Blue Ribbon Sports, được thành lập tại Eugene, Oregon, vào ngày 25 tháng 1 năm 1964.

Sau khi thành lập Blue Ribbon Sports, Knight đã thử nghiệm chống nước cho đôi giày nhập khẩu của mình, và bắt đầu bán chúng ngay khi anh trở về Hoa Kỳ. Những đôi giày này nhanh chóng trở thành một lựa chọn thay thế rẻ hơn nhưng vẫn sở hữu chất lượng cao khi so sánh với Adidas (ADDYY) và Puma (PUMSY) đang thống trị thị trường.

Năm 1965, Bowerman đã đề xuất một thiết kế giày mới cho công ty giày Tiger, thứ cung cấp sự hỗ trợ phù hợp cho người chạy bộ với một đế trong có đệm, cao su xốp mềm ở chân trước và gót chân, cao su xốp cứng giữa gót chân và đế ngoài cao su chắc chắn.

Và mặc dù thiết kế này đạt được nhiều thành tựu lớn, nhưng nó cũng trở thành nguồn xung đột giữa Blue Ribbon và nhà cung cấp Nhật Bản. Được đặt tên là Tiger Cortez, đôi giày được giới thiệu vào năm 1967 đã trở thành điểm nhấn ngay lập tức trên thị trường nhờ thiết kế thoải mái, cứng cáp và thời trang.

Tuy nhiên, trong khoảng thời gian thành công, sự đổ vỡ đã nảy sinh trong mối quan hệ giữa Blue Ribbon và Tiger. Trong khi Knight tuyên bố rằng công ty Nhật Bản đang tìm cách thoát khỏi thỏa thuận độc quyền với Blue Ribbon và tìm cách nhấn chìm công ty, thì Tiger tuyên bố đã phát hiện ra Blue Ribbon Sports bán phiên bản Tiger Cortez của riêng họ dưới một dòng giày mới mà được gọi là “Nike”.

Và nguồn gốc phát sinh khiến hai công ty này chính thức chia tay vào năm 1971 với một vụ kiện đến từ Tiger sau đó. Vị thẩm phán đã đưa ra phán quyết rằng cả hai công ty đều có thể bán phiên bản của riêng mình, dẫn đến đôi giày trở thành đôi sneaker duy nhất là mẫu bán chạy nhất cho hai công ty giày khác nhau dưới hai tên gọi khác nhau: Nike Cortez và Tiger Corsair (hiện được bán bởi Asics).

Sau khi chia tay với Tiger, Blue Ribbon Sports hoàn toàn đổi tên thành Nike. Phil Knight ban đầu muốn gọi công ty là “Dimension 6”, nhưng may mắn thay, Jeff Johnson, đã lấy cảm hứng cho Nike sau khi nhìn thấy tên nữ thần chiến thắng của Hy Lạp trong một giấc mơ. Và ở thời điểm này, thương hiệu mới cần một logo dành cho riêng của mình.

Họ đã tìm đến một sinh viên thiết kế tại Đại học bang Portland gần đó, Carolyn Davis, để cung cấp các bản phác thảo. Phil Knight miễn cưỡng chấp nhận thiết kế swoosh, thông báo rằng: “Chà, tôi không thích nó, nhưng có lẽ nó sẽ phát triển trong tôi.” Davis tính phí 2 đô la/giờ và nhận được tổng cộng 35 đô la cho logo. Năm 1983 Phil Knight, dường như đã thay đổi suy nghĩ của mình, đã tổ chức một bữa tiệc cho Davidson và trao tặng 500 cổ phiếu cho cô, trị giá khoảng 1 triệu đô la vào ngày nay.

Sau khi ra đời vào ngày 30 tháng 5 năm 1971, Nike, Inc. tiếp tục thành công của Blue Ribbon Sports, trước tiên là sự thành công của Tiger Cortez và sau đó là thiết kế đế “Waff” sáng tạo của Bowerman. Trong khi suy nghĩ để trên một cách để cho giày chạy nhiều lực kéo hơn, ông đã nhìn thấy các đường rãnh trong bánh quế mà vợ ông làm và tự hỏi nó sẽ trông như thế nào.

Không phải là một người ngại thử nghiệm, Bowerman ngay lập tức đổ urethane tan chảy vào khuôn bánh quế của mình. Thật không may, ông đã quên không thêm bất kỳ chất chống dính nào và nó đã bị bịt kín. Nhưng tuy nhiên, ý tưởng đã bén rễ, và với sự trợ giúp của một chiếc khuôn bánh quế khác và có lẽ là một bình xịt tốt, “Waff Trainer” mang tính biểu tượng đã ra đời.